Trafik kazaları, hem maddi hem de manevi zararları beraberinde getiren önemli olaylardır. Bu tür kazalarda hukuki sorumluluklarınızı ve sigorta haklarınızı bilmek, haklarınızı koruma altına almak için kritik önem taşır. Trafik kazaları alanında uzman avukat ekibimiz tarafından hazırlanmış bu makalede, trafik kazalarındaki hukuki süreçler, sorumluluklar ve sigorta ile ilgili bilmeniz gereken temel unsurları ele alacağız. Böylelikle başınıza bir trafik kazası geldiğinde ve bu trafik kazasından sonra yapılacak olan hukuki işlemler konusunda sizi bilgilendireceğiz.
Trafik Kazalarında Hukuki Sorumluluk Nedir?
Trafik kazalarında hukuki sorumluluk, kazaya neden olan tarafın kusur oranına bağlı olarak belirlenir. Kusur oranları, genellikle polis raporları ve bilirkişi incelemeleri sonucunda tespit edilir. Ancak bu tespitler her zaman kesin değildir ve itiraz edilebilir.
Hukuki sorumluluk iki temel şekilde ortaya çıkar:
- Cezaî Sorumluluk: Cezaî sorumluluk, kazaya neden olan kişinin trafik kurallarını ihlal etmesi sonucu karşı karşıya kaldığı yaptırımlardır. Bu tür bir sorumlulukta, kazaya neden olan tarafın ihlal ettiği kuralın türü ve ihlalin sonuçları dikkate alınarak cezai yaptırımlar belirlenir. Cezaî sorumluluk, genellikle trafik kurallarını ihlal etmek, hız sınırlarını aşmak, kırmızı ışık ihlali yapmak veya alkollü araç kullanmak gibi durumlarda ortaya çıkar. Bu sorumluluk, para cezasından hapis cezasına kadar çeşitli yaptırımları içerebilir ve ihlalin boyutuna göre adli süreç gerektirebilir.
- Tazminat Sorumluluğu: Tazminat sorumluluğu, trafik kazası sonucunda ortaya çıkan maddi ve manevi zararların giderilmesine yönelik bir sorumluluktur. Bu tür bir sorumluluk kapsamında, kazaya neden olan taraf, mağdurun uğradığı zararları karşılamakla yükümlüdür. Maddi tazminatlar, araç tamiri, hastane masrafları ve iş kaybı gibi ekonomik zararları kapsarken; manevi tazminatlar, kazanın mağdur üzerindeki psikolojik etkileri ve yaşadığı acılar nedeniyle talep edilen tazminatları içerir. Tazminat sorumluluğu, genellikle mahkeme kararına dayalı olarak belirlenir ve taraflar arasındaki kusur oranı bu süreçte önemli bir rol oynar.
İşleten Tanımı: Karayolları Trafik Kanunu’na (KTK) göre, işleten; aracın sahibi, uzun süreli kiracısı ya da aracı kendi hesabına işleten kişidir. İşleten, aracın trafiğe çıkmasıyla birlikte aracın işletilmesinden doğabilecek tüm zararların sorumluluğunu taşır. Bu tanım, yalnızca araç sahibini değil, aracı fiilen kullanan ve onun üzerinde ekonomik ve fiziksel hâkimiyet kuran kişileri de kapsayabilir. İşletenin sorumluluğu, tehlike sorumluluğu ilkesi çerçevesinde düzenlenmiştir. Bu ilke, motorlu araçların doğası gereği oluşturabileceği tehlikelerden kaynaklanan zararların kusura bakılmaksızın tazmin edilmesi gerektiğini ifade eder. İşletenin bu sorumluluğu, aracın trafiğe çıkmasıyla başlar ve işletmenin devam ettiği süre boyunca geçerlidir.
İşletenin Sorumluluktan Kurtulma Durumları: İşleten, belirli koşullar altında sorumluluktan kurtulabilir. Ancak bu durumlar oldukça sınırlıdır ve genellikle ispat yükümlülüğü işleten üzerindedir. İşletenin sorumluluktan kurtulabileceği durumlar şunlardır:
- Zararın mücbir sebeplerden kaynaklanması: Mücbir sebep, insan kontrolü dışında gelişen doğal afetler veya olağanüstü durumlar anlamına gelir. Örneğin, bir deprem sırasında meydana gelen bir kaza nedeniyle oluşan zararlar.
- Zarar görenin ağır kusuru: Eğer zarar gören kişi, kazanın oluşumunda ağır kusurluysa ve bu kusur zararın meydana gelmesine doğrudan sebep olmuşsa, işleten sorumluluktan kurtulabilir.
- 3. kişilerin ağır kusuru: Zarar, kazaya karışan diğer bir tarafın veya üçüncü bir kişinin ağır kusurundan kaynaklanmışsa, işleten sorumluluğu azaltılabilir veya tamamen ortadan kalkabilir.
Bu koşulların varlığını kanıtlama yükümlülüğü işletene aittir ve mahkemelerde detaylı bir inceleme yapılmasını gerektirir.
Trafik Kazalarında Sigorta Şirketlerinin Sorumluluğu
Sigorta, trafik kazaları sonrasında maddi hasarların karşılanmasında büyük bir rol oynar. Ancak sigorta kapsamı ve yükümlülükleri konusunda bilinçli olmak önemlidir.
Zorunlu Trafik Sigortası:
- Üçüncü şahısların zararlarını karşılamayı hedefler ve Türkiye’de her araç için zorunludur.
- Sadece karşı tarafın zararlarını teminat altına alır, işletenin kendi zararlarını kapsamaz.
Kasko Sigortası:
- Araç sahibinin kendi zararlarını karşılamaya yönelik bir sigorta türüdür.
- Kasko sigortası ile aracın tamir masrafları, çalınma veya doğal afet gibi durumlar güvence altına alınır.
Ek Güvenceler ve Poliçe İnceleme
Sigorta poliçelerindeki ek güvenceler ve teminatların bilinmesi, hak kayıplarını önler. Poliçenizin detaylı bir şekilde incelenmesi, ileride yaşanacak olası uyuşmazlıkları engelleyebilir.
Trafik Kazası Sonrası Yapılması Gerekenler
Bir trafik kazası sonrasında yapılması gereken adımları şu şekilde detaylandırabiliriz:
- Kaza Tespit Tutanağı Hazırlanması: Kazanın oluş şekli, kazaya karışan araçların plakaları, sürücü bilgileri ve kazanın oluş saati gibi bilgilerin yer aldığı bir tutanak hazırlayın. Bu tutanak, sigorta ve hukuki süreçlerde kullanılacaktır. Eğer taraflar arasında anlaşmazlık varsa kolluk kuvvetlerinden destek alın. Tutanakta görgü tanıklarının bilgileri de yer alabilir.
- Polis ve Jandarma Bilgilendirilmesi: Özellikle can kaybı, yaralanma ya da kamu malına zarar verilmesi durumlarında derhal polis veya jandarmaya haber verin. Yetkililer olay yerine gelerek resmi tutanak tutacak ve olayın seyrine dair resmi bir belge oluşturacaktır. Bu belge, adli süreçte önemli bir delil niteliği taşır.
- Sigorta Şirketine Bildirim: Trafik kazasından sonra en kısa sürede sigorta şirketine bilgi verin. Çoğu sigorta şirketi, hasar bildiriminin kazadan itibaren 5 iş günü içinde yapılmasını talep eder. Bildirim sırasında kaza tespit tutanağı, araç fotoğrafları ve diğer belgeleri hazırlayarak sigorta şirketine iletin. Eksik bilgi veya belge, tazminat sürecini uzatabilir.
- Hukuki Yardım Alınması: Trafik kazası sonrası haklarınızı eksiksiz bir şekilde savunabilmek için bir avukattan destek alın. Özellikle kusur oranına itiraz, tazminat talepleri veya sigorta şirketleriyle yaşanabilecek sorunlar gibi konularda hukuki destek, sürecin daha sağlıklı ve hızlı ilerlemesini sağlar. Hukuki yardım, hem maddi hem de manevi haklarınızı koruma altına almanıza yardımcı olacaktır.
- Sağlık Kontrolü Yapılması: Kazadan sonra herhangi bir fiziksel zarar hissetmeseniz bile bir sağlık kuruluşunda detaylı bir muayeneden geçin. Bazı yaralanmalar kazadan hemen sonra fark edilmeyebilir. Alınan sağlık raporu, ilerleyen süreçlerde tazminat talebinde bulunmanız için de önemlidir.
- Olay Yerinin Belgelenmesi: Olay yerinin fotoğraflarını ve varsa kamera görüntülerini alın. Bu görüntüler, kusur tespiti ve sigorta süreçlerinde delil olarak kullanılabilir. Çevredeki güvenlik kameralarının veya araç kameralarının kayıtlarını kontrol etmeyi unutmayın.
Tazminat Davaları ve Hukuki Süreç
Trafik kazaları sonucu maddi ve manevi zararlarınızın tazmini için dava açma hakkınız bulunmaktadır. Tazminat davalarında aşağıdaki unsurlar öne çıkar:
- Maddi Tazminat: Araç tamiri, tedavi giderleri, iş kaybı ve diğer ekonomik zararları kapsar.
- Manevi Tazminat: Kazanın yol açtığı manevi acı ve psikolojik zararlara yöneliktir.
İşletenin Tazminat Sorumluluğu: İşleten, aracın işletilmesinden doğan zararları kusursuz olsa dahi tazmin etmekle yükümlüdür. Bu sorumluluk, aracın trafiğe çıkmış olmasıyla başlar ve motorlu araçların doğasında bulunan tehlikeden kaynaklanır.
Zamanaşımı Süresi: Trafik kazalarına ilişkin tazminat davalarında genel zaman aşımı süresi kazanın gerçekleştiği tarihten itibaren 2 yıldır. Ancak ölümle sonuçlanan trafik kazalarında veya diğer ağır ihlallerde bu süre uzayabilir.
Geniş Hizmet Ağımız ile Yanınızdayız
Antalya merkezli Güneş & Güneş Hukuk Bürosu, trafik kazalarıyla ilgili davalarda uzman avukat kadrosuyla müvekkillerine profesyonel destek sunmaktadır. Türkiye genelinde 81 ildeki geniş hizmet ağıyla, tüm hukuki ihtiyaçlarınızı en iyi şekilde karşılamak için yanınızdayız. Hukuki danışmanlık ve dava süreçleriyle ilgili detaylı bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
1. Trafik kazasında kusur oranına nasıl itiraz edebilirim?
Kusur oranı tespitine itiraz etmek için bilirkişi raporuna itiraz ederek davanızı yeniden inceletebilirsiniz.
2. Sigorta şirketi hasarımı karşılamıyor, ne yapabilirim?
Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurarak ya da sigorta şirketine dava açarak hakkınızı arayabilirsiniz.
3. Tazminat davası açmak için avukat tutmam gerekir mi?
Bir avukattan destek almanız, hukuki sürecinizi daha sağlıklı yürütmenize yardımcı olur.
4. Trafik kazasından sonra kaza yerinden ayrılmak suç mu?
Evet, kaza yerinden izinsiz ayrılmak hukuki ve cezai yaptırımlara neden olabilir. Yetkililerin olay yerine gelmesini beklemek önemlidir.
5. Trafik kazasında ölüm durumunda tazminat talebi nasıl yapılır?
Ölüm durumunda yakınlarınız, destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilir. Bunun için dava açmanız gerekebilir.
6. Araç değer kaybı talebi nasıl yapılır?
Araç değer kaybı için sigorta şirketine başvurarak, gerekli belgelerle birlikte talebinizi iletebilirsiniz. Sigorta şirketi reddederse hukuki süreç başlatabilirsiniz.
7. Trafik kazalarında sigorta şirketine başvuru süresi nedir?
Sigorta şirketine kazadan itibaren genellikle 5 iş günü içinde başvuru yapılması gerekir.
8. Trafik kazasında yaralanan kişi hangi haklara sahiptir?
Yaralanan kişi, tedavi masraflarını talep etme ve manevi tazminat talebinde bulunma hakkına sahiptir.
9. Kazada maddi zararlar nasıl tazmin edilir?
Kazaya ilişkin polis raporu, sigorta başvuru belgeleri ve faturalar gibi belgelerle başvurarak maddi tazminat talebinde bulunabilirsiniz.
10. Zorunlu trafik sigortası hangi durumları kapsamaz?
İşletenin kendi zararları, araçtaki kişisel eşyaların zarar görmesi ve alkol etkisiyle yapılan kazalar genellikle sigorta kapsamında değildir.
11. Manevi tazminat talebinde bulunurken hangi belgeler gerekli?
Dava dilekçesi, olay raporları ve psikolojik destek aldığınıza dair belgeler önemli kanıtlar arasında yer alır.
12. Kazadan sonra aracımı satabilir miyim?
Evet, ancak aracın hasar kaydı alıcıya bildirilmelidir.