Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde İmal Ve Ticareti (TCK M. 188)

---

Bu yazımızda “Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ederken yakalandım ne yapmalıyım?”, “Uyuşturucu ticaretinden göz altına alındım ne olacak?”, “Uyuşturucu ticareti suçunun cezası ne kadar?”, gibi soruların cevapları ile bu uyuşturucu veya uyarıcı madde imalatı ve uyuşturucu madde ticareti konularında bir ceza avukatı ile çalışmanın öneminden bahsedeceğiz. Bunun için ilk önce Türk Ceza Kanunu açısından uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticaretini kanun maddeleri olarak inceleyip daha sonra sıkça sorulan sorular ile aklınızdaki sorulara cevap bulmaya çalışacağız.

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 188. Maddesinde düzenlenen uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçunun tam madde metni şu şekildedir;

• Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis ve ikibin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
• Uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı fiilinin diğer ülke açısından ithal olarak nitelendirilmesi dolayısıyla bu ülkede yapılan yargılama sonucunda hükmolunan cezanın infaz edilen kısmı, Türkiye’de uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı dolayısıyla yapılacak yargılama sonucunda hükmolunan cezadan mahsup edilir.
• Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi, on yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.(Ek cümle: 18/6/2014 – 6545/66 md.) Ancak, uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması hâlinde, veren veya satan kişiye verilecek hapis cezası on beş yıldan az olamaz.
• (Değişik: 27/3/2015-6638/11 md.)

a) Yukarıdaki fıkralarda belirtilen uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin eroin, kokain, morfin, bazmorfin, sentetik kannabinoid ve türevleri, sentetik katinon ve türevleri, sentetik opioid ve türevleri veya amfetamin ve türevleri olması (Değişiklik: 28.03.2023 T. 7445 sayılı Kanun m.17),

b) Üçüncü fıkradaki fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi, hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.

• (Değişik: 18/6/2014 – 6545/66 md.) Yukarıdaki fıkralarda gösterilen suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek ceza bir kat artırılır.
• Üretimi resmi makamların iznine veya satışı yetkili tabip tarafından düzenlenen reçeteye bağlı olan ve uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi doğuran her türlü madde açısından da yukarıdaki fıkralar hükümleri uygulanır. (Ek cümle: 29/6/2005 – 5377/22 md.) Ancak, verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.
• Uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmamakla birlikte, uyuşturucu veya uyarıcı madde üretiminde kullanılan ve ithal veya imali resmi makamların iznine bağlı olan maddeyi ülkeye ithal eden, imal eden, satan, satın alan, sevk eden, nakleden, depolayan veya ihraç eden kişi, sekiz yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
• Bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.

Madde yer alan açıklamaya göre 3 farklı şekilde işlenebilmektedir.

Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak;

• İmal etmek,
• İthal etmek,
• İhraç etmek.

Ayrıca aynı maddenin 3. fıkrasında ise uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satma, satışa arz etme, başkalarına verme, sevk etme, nakletme, depolama, satın alma, kabul etme ve bulundurma suçları düzenlenmiştir.

Yukarıda yer alan suçların belirlenmesinde failin kastına bakılır. Aksi takdirde suç tipleri birbirleriyle karışabilmektedir.

Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal Etme Suçu Nedir?

Ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak uyuşturucu ya da uyarıcı madde imal etme; yasa dışı uyuşturucu maddelerin üretilmesi, işlenmesi veya laboratuvar ortamında imal edilmesi faaliyetlerini kapsayan bir suçtur. Bu suç, uyuşturucu maddelerin, hammaddelerinin veya türevlerinin kimyasal işlemlerle ya da farklı yöntemlerle hazırlanması anlamına gelir. Cezalar, genellikle faaliyetin kapsamına, üretilen madde miktarına ve suçun işleniş biçimine göre değişiklik gösterir. Bu tür eylemler, sadece uyuşturucu üretimini doğrudan yapan kişiler tarafından değil, bu faaliyetlerde kullanılan malzemeleri sağlayanlar, laboratuvar kuranlar veya kimyasal işlem yapanlar tarafından da işlenmiş sayılır.

Suçun meydana gelebilmesi için failin nu suçun işlendiğini bilmesi gerekmektedir. Örneğin, çalıştığı kimya fabrikasında imalata katılmış olmasına rağmen mamulün uyuşturucu nitelikte olduğunu bilmemesi halinde TCK’nın 30. Maddesi gereğince hatasından yararlanır. Çünkü fail burada bilerek ve isteyerek uyuşturucu madde imal etmemektedir.

NOT: Uyuşturucu maddenin niteliğini değiştirmeyen işlemler imal etme suçunu meydana getirmemektedir. Örneğin, Yargıtay kararına göre kenevirin basit bir işlemden geçirilerek esrara dönüştürülmesi imal etme suçu kapsamına girmemektedir.

Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İthal Etme Suçu Nedir?

Ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak uyuşturucu ya da uyarıcı madde ithal etme; yasa dışı uyuşturucu maddelerin ya da uyuşturucu yapımında kullanılan hammaddelerin ülkeye getirilmesi anlamına gelir. Bu suç, uyuşturucunun üretildiği ülkeden başka bir ülkeye kara, deniz, hava yolu fark etmeksizin taşınması, gümrük işlemlerinden kaçırılması veya yasal yollarla girilemeyecek uyuşturucu maddelerin ülke sınırları içine sokulması gibi eylemleri kapsar.

NOT: Kişinin uyuşturucu maddeyi bir ülkeden başka bir ülkeye ihraç etmek için Türkiye’yi transit geçiş olarak kullanması, ithal veya ihraç suçunu değil, uyuşturucu madde nakletme suçunu meydana getirir.

Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İhraç Etme Suçu Nedir?

Uyuşturucu ihraç etme suçu, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin bir ülkeden başka bir ülkeye yasa dışı yollardan taşınması ve bu maddelerin sınır ötesine çıkarılması anlamına gelir. Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ülke sınırını geçmesiyle suç tamamlanır. Nakletme suçundan en büyük farkı, ilgili maddenin Türkiye’nin siyasi sınırları arasında yer değiştirmesidir. Eğer bu fiil ülke içerisinde meydana gelirse nakletme suçu oluşur.

Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Satma, Satışa Arz Etme, Başkalarına Verme, Satın Alma, Kabul Etme Suçları Nedir?

Uyuşturucu veya uyarıcı madde satma suçu, alıcının vermiş olduğu bedel karşılığında yasaklı maddenin fiziksel teslimiyle gerçekleşen bir suçtur. Eğer fail, karşılığında bir bedel temin etmiyor ise ‘başkalarına verme’ suçu meydana gelir.

Satışa arz etme suçu ise doktrinde failin sahip olduğu veya himayesi altında bulundurduğu uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi satmak için satma iradesini açığa vuran herhangi bir davranışta bulunmasıdır. Örneğin satış için pazarlık yapmak, müşteri aramak, kaparo almak gibi hareketler satışa arz olarak da ifade edilmiştir. Satışa arz, satma iradesini açığa vuran herhangi bir hareketin yapılması ile tamamlanır.

Uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alma ve kabul etme suçlarında ise dikkat edilmesi gereken en önemli unsur failin amacıdır. Uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alma ve kabul etme suçlarının meydana gelebilmesi için failin söz konusu maddeyi ticari bir amaçla satın alması veya kabul etmesi gerekmektedir. Aksi takdirde TCK m.191’de yer alan uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma ve kabul etme suçu meydana gelecektir. Eğer failde, alınan uyuşturucu veya uyarıcı madde ile ilgili ticaret kastı saptanamıyorsa bu durumda ticaret suçu oluşmaz. Çünkü unutulmamalıdır ki, şüpheden sanık yararlanır. Ayrıca bu suçun meydana gelmesi için kişinin yalnızca maddenin karşılığında bir bedel ödemesi yetmez, maddenin kendi fiili hakimiyeti altına da geçmesi gerekmektedir.

Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Sevke Etme, Nakletme, Depolama ve Bulundurma Suçları Nedir?

Sevk etme suçunun oluşması için uyuşturucu veya uyarıcı maddenin kullanma dışında bir amaçla gönderilmesi gerekir. Fail kullanma dışında satma, başkasına devretme gibi bir amaca sahip olmalıdır. Sevk etme işleminin bedel veya bedelsiz olarak yapılması suçun oluşumu açısından önemli değildir. Ayrıca uyuşturucu veya uyarıcı bir maddenin sevkinin ülke sınırları içinde olması gerekir. Eğer sevk fiili, ülke dışından ülke içine yapılmışsa ithal, ülke içinden ülke dışına yapılmışsa ihraç suçunun oluşup oluşmadığına bakılmalıdır.

Nakletme, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin bir yerden diğer bir yere taşınmasıdır. Nakletme suçunda sevk etme suçundan farklı olarak, uyuşturucu ve uyarıcı maddenin gönderilmesi, yollanması değil, maddenin fail ya da adamları tarafından bizzat götürülmesi gerekmektedir. Aksi takdirde sevk etme suçu meydana gelecektir. Ayrıca uyuşturucu veya uyarıcı bir maddenin naklinin Türkiye içinde bir yerden diğer yere yapılması gerekir. Eğer nakil, yurt dışından yurt içine yapılmışsa ithal, yurt içinden yurt dışına yapılmışsa ihraç suçu oluşacaktır.

Depolama suçu, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin failin kişisel kullanımı hariç satma, devretme, ihraç etme gibi başka bir nedenle bir yerde tutulmasını ifade eder. Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin kullanım dışında bir amaçla bir yerde tutulmaya başlandığı anda suç meydana gelmiş olur. Suçun oluşması açısından failin depolanan uyuşturucu veya uyarıcı maddenin sahibi olmasının bir önemi yoktur. Fail başkasına ait uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi depolasa dahi suç oluşur. Failin depolama karşılığında ücret alıp, almamasının veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin depolandığı yerin faile ait olup, olmamasının suçun oluşumu açısından bir etkisi yoktur.

Bulundurma suçunun oluşması için, failin uyuşturucu veya uyarıcı maddenin maliki olması gerekmez. Bu nedenle, failin maddeyi kullanma hakkını kazanıp kazanmamasının bir önemi yoktur. Ayrıca bulundurmanın nasıl sağlandığı önem arz etmez, bulundurulan uyuşturucu veya uyarıcı madde çalınmış, bulunmuş veya miras kalmış olabilir. Tek önemli kıstas maddenin kullanma amacı dışında bir amaçla bulunduruluyor olmasıdır. Bu amaç satma, satış arz etme, devretme şeklinde ticari amaç olabileceği gibi, başka bir kişiye yardımda bulunma, başka bir kişiyi dolandırma ya da başkasına iftira atma gibi herhangi bir amaç da olabilir. Dikkat edilmesi gereken bir diğer unsur bulundurulan uyuşturucu veya uyarıcı maddenin miktarının kişisel kullanım sınırlarını aşıp aşmamasıdır. (Kişisel kullanım sınırları hakkında ayrıntılı bilgi Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanma Suçu TCK m. 191 başlıklı yazımızda yer almaktadır.)

Ayrıca failin uyuşturucu veya uyarıcı madde kullandığı tespit edilmiş ise kullanma amacıyla uyuşturucu veya uyarıcı madde bulundurma suçu meydana gelmiş olur. Yargıtay, bir kararında kişisel kullanım sınırlarının kişilerin fiziksel ve ruhsal yapısı ile uyuşturucu veya uyarıcı maddenin türlerine göre değiştiğini belirtmektedir.

NOT: Adli Tip Kurumunca esrar kullananların her defasında bir ila buçuk gram olmak üzere günde üç kez esrar tüketebilecekleri değerlendirmektedir.

Uyuşturucu Ve Uyarıcı Madde Ticareti Suçunda Teşebbüs Hali Nasıl Gerçekleşir?

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 35. Maddesinde yer alan teşebbüsten bahsedilebilmesi için, doğrudan doğruya icra hareketlerine başlanması gerekir. Uyuşturucu madenin imal, ihraç veya ithal edilmesiyle ise suç tamamlanmış olur ve artık teşebbüsten söz edilemez. Örneğin Yargıtay, özellikle failin uyuşturucu veya uyarıcı madde ile ülke sınıra yöneldiği durumlarda ihraç suçunun icra hareketlerinin henüz başlamadığı için failin uyuşturucu madde ticaretinden dolayı değil naklinden dolayı cezalandırılması gerektiğini belirtmektedir.

Gümrük kapısı olmayan yerlerden hava, kara, ya da deniz yoluyla Türkiye’den uyuşturucu madde ihraç suçuna teşebbüs mümkün değildir. Çünkü sınır dışında geçilmesiyle suç tamamlanır ancak sınır geçilmemiş ise, eylem o aşamaya kadar tamamlanan bulundurma veya sevk etme ya da nakletme suçunu oluşturur. Böylece teşebbüs meydana gelmez.

İmal suçu yönünden teşebbüs için failinin uyuşturucu ve uyarıcı madde imal edilebilecek bir maddeyi hazır etmesi, uyuşturucu ve uyarıcı madde imali için elverişli alet ve yöntemle imale başlaması gerekir. Burada kastedilen hareketler şu şekildedir;

1. Uyuşturucu ve uyarıcı maddenin başka bir uyuşturucu ve uyarıcı maddeye dönüştürülmesi,
2. Uyuşturucu maddenin içindeki yabancı maddelerin giderilerek veya ayrıştırılarak saflaştırılması.

Satma suçuna teşebbüs mümkün görünmemektedir. Çünkü satma suçunun teşebbüsü, ‘Satışa Arz’ isimli bir başak suçu meydana getirmektedir. Başkasına uyuşturucu veya uyarıcı madde temininde ise maddenin kişinin eline geçmesinden önceki aşamada teşebbüsten söz edilebilir.

Bulundurma halinde madde, kişinin söz konusu madde üzerinde tasarrufta bulunacağı alana henüz girmemiş ise teşebbüs hali söz konusu olur. Satın alma, nakletme, sevk etme, depolama, başkasına verme, kabul etme fiilleri yönünden de teşebbüs mümkündür.

Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde Ticareti Suçunda İştirak Hali Nasıl Gerçekleşir?

Uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti suçunda herkes suçun faili olabilir. Bu sebeple bu suça iştirak mümkündür. Suçun örgütle işlenmesi ve suça iştirak farklı durumlardır. Suçun örgütle işlenmesi dışında kalan durumlarda suça iştirak söz konusu olacaktır.

Failin uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraca azmettiren kişi Türk Ceza Kanunu m. 38’de düzenlenen azmettirmeden sorumlu olacağı gibi, suçun işlenmesi için kusur yeteneği olmayan kişileri kullanan kimseler de m. 37 gereğince fail olarak cezalandırılacaklardır.

Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçunu işleyen kimseye yardım etme, kişiyi suç işlemeye teşvik etme, kişinin suç işleme kararını kuvvetlendirme veya fiilin işlenmesinden sonra yardımda bulunacağını vaat etme halinde yardım eden sıfatıyla sorumluluk doğacaktır.

NOT: Yukarıdaki bilgilendirme metninde yer alan ‘yardım etme’ eyleminin 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda yer alan tanıma uygun biçimde gerçekleşmesi gerekmektedir. İlgili maddeye göre:

Aşağıdaki hallerde kişi işlenen suçtan dolayı yardım eden sıfatıyla sorumlu olur:

a) Suç işlemeye teşvik etmek veya suç işleme kararını kuvvetlendirmek veya fiilin işlenmesinden sonra yardımda bulunacağını vaat etmek.

b) Suçun nasıl işleneceği hususunda yol göstermek veya fiilin işlenmesinde kullanılan araçları sağlamak.

c) Suçun işlenmesinden önce veya işlenmesi sırasında yardımda bulunarak icrasını kolaylaştırmak.

Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde Ticareti Suçunda Cezalar Neye Göre Belirlenir?

Uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti suçunun başka bir suç ile beraber işlenebilmesi mümkündür. Örneğin, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin üretilmesinden kazanılan parayı meşrulaştırmaya dair eylemlerde bulunulursa, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal suçu ile birlikte kara paranın aklanması suçu işlenmiş olur.

Fail 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu m. 188’in 3. fıkrasında öngörülen uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satma, satışa arz etme, başkalarına verme, sevk etme, nakletme, depolama, satın alma, kabul etme ve bulundurma hareketlerinden biri ile birlikte aynı maddenin 1. fıkrasında yer alan uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç etme hareketlerinden birini yaparak her iki fıkrayı da ihlal etmiş olur. Böylece ortada 2 farklı eylem söz konusu olur ve fail her iki eylemden de ayrı ayrı cezalandırılır. Yani fail her 2 eylemden de ayrı ayrı sorumlu tutulur. Bu iki farklı suçun niteliği veya işlenme sırası önem arz etmemektedir.

Ceza Genel Kurulu, başka bir örnekte ise iftiranın uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılarak yapılması halinde hem uyuşturucu madde suçundan hem de iftira suçundan cezalandırılacağını ifade etmiştir.

Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde Ticareti Suçu Tüzel Kişiler Tarafından İşlenebilir Mi?

Türk Ceza Kanunu’nun 20. maddesinin 1. fıkrasında yer alan ifadeye göre, “Ceza sorumluluğu şahsidir. Kimse başkasının fiilinden dolayı sorumlu tutulmaz.” Aynı maddenin 2. fıkrasında yer alan ifadede ise “Tüzel Kişiler hakkında ceza yaptırımı uygulanamaz. Ancak suç dolayısıyla kanunda öngörülen tedbiri niteliğindeki yaptırımlar saklıdır.” denilmiştir.

Uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti suçu kapsamında, bu suçun faili yalnızca gerçek kişiler olabilir. Söz konusu suçların tüzel kişilerin gerçekleştirdiği faaliyet bağlamında gerçekleştirilmesi durumunda, tüzel kişi ile ilgili bu suçlar nezdinde güvenlik önlemlerine de hüküm verileceği ifade edilmiştir. Ayrıca faaliyetlerini organları aracılığıyla yürüten tüzel kişilerin faaliyet gösterdikleri alanla ilgili bir suç işlenmesi halinde tüzel kişi değil, suçu oluşturan hareketi yapan gerçek kişi suçun sorumlusu olacaktır.

Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde Suçunda Verilen Cezalar Ne Kadardır?

Türk Ceza Kanunu m.188’de hüküm altına alınan uyuşturucu veya uyarıcı madde imal, ithal veya ihraç suçu ile ilgili para cezası ve hapis yaptırımlarının ne kadar uygulanacağı belirtilmektedir. Aynı maddenin 1. fıkrasında yer alan açıklamaya göre “Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi, 20 yıldan 30 yıla kadar hapis ve iki bin günden yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.”

Aynı maddenin 3. fıkrasında yer alan başka bir düzenlemede ise “Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi, 10 yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.”

Fıkranın devamında ise uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması halinde, kişiye verilecek hapis cezasının on beş yıldan az olamayacağı belirtilmiştir. Ayrıca 3. fıkrada yer alan fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına 200 metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi, halinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.

Yukarıda yer alan düzenlemeler dışında da verilecek cezanın artırılacağı durumlar da düzenlenmiştir. Şöyle ki;

• Belirtilen uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin eroin, kokain, morfin, bazmorfin, sentetik kannabinoid ve türevleri, sentetik katinon ve türevleri, sentetik opioid ve türevleri veya amfetamin ve türevleri olması durumunda verilecek ceza yarı oranında artırılır.
• Belirtilen suçların, 3 veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek ceza bir kat artırılır.
• Tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.

Maddenin bir başka fıkrasında ise cezaya uygulanabilecek indirim hakkında bilgi yer almaktadır. Şöyle ki;

• Üretimi resmi makamların iznine veya satışı yetkili tabip tarafından düzenlenen reçeteye bağlı olan ve uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi doğuran her türlü madde açısından da yukarıdaki fıkralar hükümleri uygulanır. Ancak, verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.

Madde hükmünden de anlaşılacağı üzere yapılacak indirim kesin olmamakla birlikte cezayı verecek hakimin inisiyatifine bağlıdır.

Aynı maddenin bir başka fıkrasında ise farklı bir ceza düzenlenmiştir. İlgili madde fıkrasına göre;

• Uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmamakla birlikte, uyuşturucu veya uyarıcı madde üretiminde kullanılan ve ithal veya imali resmi makamların iznine bağlı olan maddeyi ülkeye ithal eden, imal eden, satan, satın alan, sevk eden, nakleden, depolayan veya ihraç eden kişi, 8 yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.

Maddede belirtildiği üzere verilen ceza, uyuşturucu veya uyarıcı madde hammaddelerini kapsamaktadır.

Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçu Nedir?

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda uyuşturucu ticareti ve uyuşturucu kullanma suçları dışarısında ayrıca düzenlenmiş bir suç tipi yer almaktadır. Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçunun tabi olduğu ceza da ilgili maddede ayrıca düzenlenmiştir.

Söz konusu maddede suç iki farklı şekilde düzenlenmiştir. İlki, maddenin kullanılmasını kolaylaştırmaya yönelik hareketleri düzenlerken diğeri ise maddenin özendirilmesi halini düzenler.

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırmak için;

a) Özel yer, donanım veya malzeme sağlayan,

b) Kullananların yakalanmalarını zorlaştıracak önlemler alan,

c) Kullanma yöntemleri konusunda başkalarına bilgi veren,

Kişi, 5 yıldan 10 yıla kadar hapis ve bin günden on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını alenen özendiren veya bu nitelikte yayın yapan kişi ise yine aynı şekilde 5 yıldan 10 yıla kadar hapis ve bin günden on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.

Her iki suç şekli için de ortak bir ceza artırım durumu mevcuttur. Bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.

Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde Ticareti Suçu Ve Etkin Pişmanlık Nasıl Uygulanır?

Etkin Pişmanlık; 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen, bir suçun işlenmesinden sonra failin pişmanlık göstermesi durumunda cezasının azaltılması veya tamamen ortadan kaldırılması halidir. Uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti suçu için etkin pişmanlık hükümleri Türk Ceza Kanunu m. 192’de düzenlenmiştir. “Uyuşturucu madde ticareti suçu işledim ama pişmanım. Ne yapmalıyım?” Gibi soruların cevabı bu madde hükmü altında yer almaktadır. İlgili maddeye göre, “Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarına iştirak etmiş olan kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini sağlaması halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.”

Madde hükmünde de anlaşılacağı üzere kişi hakkında etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanabilmesi için bazı şartlar gerekmektedir.

• Öncelikle, suça iştirak eden fail bizzat haber vermelidir.
• Haberi yetkili resmi makama vermelidir. (Adalet ve İçişleri Bakanlıkları, savcılıklar, emniyet ve jandarma teşkilatı, suçları savcılıklara iletmekle yükümlü olan vali ve kaymakamlıklar, elçilikler ve konsolosluklar)
• Resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce kendisi haber vermiş olmalıdır.
• Diğer suç ortaklarını ve maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerlerin bilgisini vermiş olmalıdır.
• Verdiği bilgiler sayesinde suç ortakları yakalanmalı veya söz konusu madde ele geçirilmelidir.

“Suç ortakları” kavramından kasıt yalnızca suça iştirak edenler değil, suçla bağlantısı bulunan herkestir.

Aynı maddenin 3. fıkrasında ise resmi makamlar tarafından haber alınmasından sonra gerçekleşen etkin pişmanlık düzenlenmiştir. Şöyle ki, “Bu suçlar haber alındıktan sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir.”

Görüldüğü üzere bu durumda ceza verilmemesi değil, bir indirim söz konusudur.

Peki arama sırasında maddenin fail tarafından rıza dahilinde teslim edilmesi etkin pişmanlık sayılır mı? Ceza Genel Kurulu, sanığın maddeyi rızasıyla teslim ettiği olaydaki işlemin arama olarak nitelendirilemeyeceğine ve delilin hukuka uygun olduğuna karar verirken etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanamayacağını da ifade etmiştir. Buna göre, sanığın teslimden önce kolluğun yoklama suretiyle kontrol yaparak maddeyi bulacağını anlamış olması nedeniyle etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması mümkün değildir.

Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde Ticareti Suçunda Yabancılık Unsuru Nedir?

Türk Ceza Kanunu madde 13’te, bahsi geçen suçların vatandaş ya da vatandaş olmayanlarca Türkiye’de işlenmesi durumunda ülkemiz kanunlarınca işlemlerinin gerçekleştirileceği bildirilmiştir. Yani söz konusu suçun Türkiye’de bir yabancı tarafından işlenmesi durumunda TCK hükümleri uygulanacaktır.

Ülke dışında gerçekleştirilen uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarında ise CMK madde 14’te düzenlenen hüküm gereği, eğer soruşturulması ve kovuşturulması ülkemizde yapılması gerekiyorsa CMK madde 13 gereğince işlem yapılması gerekmektedir. Söz konusu kural genel bir kural olmakla birlikte Cumhuriyet savcısı, sanık veya şüphelinin talebi doğrultusunda Yargıtay’ca suçun meydana geldiği yere mesafe olarak en yakın yerde olan mahkemeye yetki tanınabilmektedir.

Söz konusu suçlarda şüpheli ya da sanığın yakalandığı yer Türkiye dışı ise, Türkiye’de ikamet etmemiş ise ve belli bir adresi bulunmuyorsa yine Adalet Bakanlığının talebi ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafından gerçekleştirilecek başvuru doğrultusunda yetkili mahkeme Yargıtay’ca tespit edilecektir. Yabancı ülkelerde yer alarak diplomatik bağışıklıktan faydalanan ülkemiz kamu görevlilerinin gerçekleştirdikleri suçtan ötürü Ankara mahkemesi yetkilendirilmiştir.

Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde Ticareti Suçunda Yetkili Ve Görevli Mahkeme Nedir?

TCK madde 188’de düzenlenen uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti suçunun cezasının alt sınırının 20 yıl hapis cezası olarak düzenlenmiş olması sebebiyle yetkili ve görevli mahkeme, suçun işlendiği yer Ağır Ceza Mahkemesi’dir.

Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde Ticareti Suçunda Ceza Avukatı Desteği Önemi Nedir?

Uyuşturucu madde ticareti suçu, işleniş biçimi, suçun ciddiyeti ve Yargıtay’ın belirlediği kriterler gibi pek çok faktör dikkate alındığında, uzman bir avukat tarafından ele alınması gereken karmaşık davalardandır. Bu nedenle, uyuşturucu davalarında deneyimli, alanında uzman bir avukatla çalışmak, olası mağduriyetlerin önlenmesi açısından büyük önem taşır. Uyuşturucu davalarına bakan avukatlar, yasal düzenlemeleri iyi bilerek konuyu detaylıca incelemeli ve dava sürecini bu doğrultuda titizlikle yürütmelidir.

Güneş & Güneş Hukuk Bürosu olarak, 25 yıllık tecrübemizle uyuşturucu madde suçları alanında derin bir bilgiye sahip uzman ceza avukatı kadromuz bulunmaktadır. Biz, davaların her aşamasında titiz bir inceleme ve güçlü bir savunma stratejisi geliştirerek, müvekkillerimizin en iyi sonuca ulaşmasını hedefliyoruz. Yıllar içerisinde edindiğimiz deneyim, yalnızca yasal süreçleri değil, aynı zamanda mahkeme kararlarını etkileyecek kilit unsurları da en ince detayına kadar analiz etmemizi sağlıyor. Uyuşturucu suçları konusunda uzmanlığımız, müvekkillerimize adil bir yargılama süreci sunma konusunda bize rehberlik etmektedir. Her dava, özgün ve dikkatli bir savunma yaklaşımını gerektirir ve biz, bu süreci en etkili şekilde yönetmek için çalışıyoruz.

SIKÇA SORULAN SORULAR