Uzun Dönem İkamet İzni Nedir Ve Nasıl Alınır?

Süresiz oturma izni anlamına da gelen uzun dönem ikamet izni, Türkiye’de en az 8 yıl boyunca oturma izniyle kalmış olan ve İçişleri Bakanlığı’nın belirlediği şartları yerine getiren yabancılara verilen süresiz bir ikamet iznidir. Uzun dönem ikamet iznini alan yabancı, harç ücreti ödemeden ve çalışma iznini almadan süresiz olarak oturma izni almış olur.

Uzun Dönem İkamet İzni Alabilmenin Şartları Nelerdir?

Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 43. Maddesinde uzun dönem ikamet izni alabilmek için gereken şartlar düzenlenmiştir. Bu şartları şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Kesintisiz en az sekiz yıl boyunca Türkiye’de ikamet etmiş olmak,
2. Son üç yıl içinde sosyal yardım almamış olmak,
3. Kendisi veya varsa ailesinin geçimini sağlayacak yeterli ve düzenli gelir kaynağına sahip olmak,
4. Geçerli sağlık sigortasına sahip olmak,
5. Kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından tehdit oluşturmamak.

Bu noktada Kanun’da düzenlenmiş özel bir durum söz konusudur. Bir kısım yabancılara İçişleri Bakanlığı’nın belirlediği şartlara sahip olması nedeniyle uzun dönem ikamet izni verilebilecektir. Bu durumda Kanun’da tespit edilen şartlardan yalnızca kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından tehdit oluşturmamak şartı aranacak; diğer şartlar aranmayacaktır.

Kesintisiz Sekiz Yıl İkamet Nasıl Hesaplanır?

Kanun’da uzun dönem ikamet izni alabilmenin ilk şartı olarak, sekiz yıl kesintisiz ikamet etme hali düzenlenmiştir. Bu noktada kesintisiz kavramından ne anlaşılması gerektiği ve hangi durumlarda sürenin kesintiye uğrayacağı kanunda düzenlenmiştir. Buna göre dikkat edilmesi gerekenler:

1. Sekiz yıllık süre hesaplanırken uzun dönem oturum iznine başvuru tarihi esas alınır.
2. Yabancının yurt dışında kaldığı veya oturum izni bulunmadan Türkiye’de kaldığı süreler, hesaba dahil edilmez.
3. Zorunlu kamu hizmeti, eğitim, sağlık nedenleri hariç olmak üzere bir yılda toplam altı ayı (180 gün) geçen veya son beş yıl içerisinde toplam bir yılı (365 gün) aşan Türkiye dışında kalışlar ikamette kesinti sayılır.
4. Kesintisiz ikamet izin sürelerinin hesaplanmasında öğrenci ikamet izinlerinin yarısı, diğer ikamet izinlerinin de tamamı dikkate alınır.
5. Uzun dönem ikamet izni almak isteyen yabancının altı aydan (180 gün) daha uzun süre boyunca yurt dışında kaldığının tespit edilmesi durumunda söz konusu başvuru, geçmişe dönük inceleme yapılmaksızın direkt olumsuz sonuçlanacaktır.

Uzun Dönem İkamet İzni İçin Düzenli Ve Yeterli Gelir Nasıl Belirlenir?

Kanunda sayılan uzun dönem oturum izni almanın şartlarından biri de yeterli ve düzenli gelire sahip olmaktı. Burada yeterli ve düzenli kelimelerinden ne anlaşılması gerektiği kişilerin aklında soru işareti yaratan konulardan biridir. Bu noktada gözetilen hususlar aşağıdakiler gibidir:

1. Yabancı kişi, başvuru yaptığı yıl itibariyle geçerli olan net asgari ücret kadar aylık giderini karşılayabilecek kadar maddi güce sahip olmalıdır.
2. Yabancı, toplamda asgari ücretten az olmamak üzere ve kendisi de dahil olmak üzere her bir aile üyesi için asgari ücretin 1/3’ü kadar giderini karşılayabilecek derecede maddi güce sahip olmalıdır.
3. Gelir kaynağının tespitinde 3. Kişilerin taahhütleri dikkate alınmamaktadır.

Bu sayılan durumlar, düzenli ve yeterli maddi imkân açısından kabul edilen temel şartlardır. Daha farklı başvuruların söz konusu olduğu durumlarda daha ayrıntılı belgelerin istenmesi ve incelenmesi de ihtimal dahilindedir. Bu gibi durumlar açısından da hazırlıklı olunması başvurunun akıbeti açısından isabetli olacaktır.

Uzun Dönem İkamet İzni Kimlere Verilir?

Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu madde 42’de uzun dönem oturum izni alabilecek kimseler sıralanmıştır. Bu kişiler:

1. Türkiye’de kesintisiz en az sekiz yıl ikamet eden veya Bakanlık tarafından belirlenen şartlara uygun olan yabancı uyruklu kişiler,
2. Mülteci, şartlı mülteci ve ikincil koruma statüsünde olmayan yabancı uyruklu kişiler,
3. İnsani oturma izni ve geçici korumadan yararlanmayan yabancılardır.

Uzun Dönem İkamet İzni Başvurusu Nasıl Yapılır?

Uzun dönem oturum izni başvurusu, E- İkamet üzerinden online bir şekilde yapılabilir. Ardından başvuru sahibinin oturmak istediği bölgedeki İl Göç İdaresi Müdürlüğünden randevu alması gerekmektedir.

Uzun Dönem İkamet İzninin Kişiye Sağladığı Haklar Nelerdir?

Uzun dönem oturum izni sahibi yabancılar, Türkiye’de bazı istisnalar saklı kalmak şartıyla ve bu hakların kullanımında kanunlardaki hükümlere tabi olmak şartıyla Türk vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanabilmektedirler.

Kanunda yer alan hükme göre uzun dönem oturum izni sahibi yabancılar Türkiye’de;

• Askerlik hizmetini yapma yükümlülüğü,
• Seçme seçilme,
• Muafen araç veya ev eşyası ithal etme,
• Kamu görevine girme,

haklarından yararlanamayacaklardır.

Bunun yanı sıra uzun dönem oturum izni sahibi yabancıların yararlanabileceği haklar ise şu şekildedir:

• Oturma
• Seyahat
• Çalışma
• Yatırım
• Miras
• Ticari faaliyet
• Taşınır – taşınmaz mal edinme ve devretme

Uzun Dönem Oturum İzni Başvurusunda Bulunması Gereken Belgeler Nelerdir?

Uzun dönem oturum izni başvurusunda bulunmak isteyen yabancının yanında hazır bulundurması gereken belgeler:

• İkamet izni başvuru formu
• Pasaport veya pasaport yerine geçen belgenin fotokopisi
• 4 adet biyometrik fotoğraf (ICAO standartlarında)
• Sağlık sigortası
• Adli sicil kaydı
• Gerekli harçların ödendiğini gösteren makbuzlar
• İkamet izni boyunca yeterli miktarda maddi imkânı olduğunu kanıtlayan belgeler
• Son 3 yıl içerisinde sosyal yardım almadığına dair mühürlü ve imzalı belge
• Adres kayıt sistemine (AKS) kayıtlı olduğunu gösteren belge
• 8 yıl boyunca kesintisiz olarak Türkiye’de ikamet ettiğini gösteren belge
• Daha önce başka bir oturum izninden yararlanılmış ise bu izne ilişkin belgeler
• Uzun dönem oturma izninin verilmesi durumunda ikamet edilecek yeri gösteren belge (tapu, kira sözleşmesi, kalınacak otel gibi konaklama yerlerinde kalındığına dair belge vb.)
• Duruma göre gerekli olan ek belgeler

Uzun dönem oturma izni başvurusu yapılırken gerçekleştirilecek ufak bir hata veya eksiklik başvurunun reddedilmesine ve kişinin hak kaybına uğramasına sebep olmaktadır. Bu sebeple başvuru sahiplerinin başvurularını uzman avukat tarafından gerçekleştirmelerini önemle tavsiye etmekteyiz.

Uzun Dönem İkamet İzninin Reddi

Uzun dönem oturum izni başvurusunun reddedilmesi, söz konusu başvurunun uzun dönem ikamet izninin şartlarını karşılamaması halinde meydana gelir. Bu kapsamda kanunda belirtilen ve gerekli olan belgelerde eksikliğin olması ve başvurudaki usul işlemlerinin doğru şekilde yapılmaması, uzun dönem oturum izni başvurularındaki ret sebebidir.

Uzun Dönem İkamet İzninin İptali Ve Tekrar Başvuru Süreci

Uzun dönem ikamet izinlerinde Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu madde 45/1’de sayılan haller söz konusu olduğunda mevcut olan uzun dönem oturum izninin iptali söz konusu olur. Bu noktada iki iptal nedeni hüküm altına alınmıştır. Bunlar:

1. Yabancının kamu güvenliği veya kamu düzeni açısından ciddi tehdit oluşturması,
2. Sağlık, eğitim ve ülkesinde zorunlu kamu hizmeti dışında bir nedenle kesintisiz bir yıldan fazla süreyle Türkiye dışında bulunmasıdır.

Valilikler tarafından yerine getirilen uzun dönem oturum izinlerinin iptallerine karşı yabancı kişinin başvurabileceği iki farklı hukuki yol söz konusudur. Bunlar, itiraz ve dava yollarıdır. Bu iki yolla ilgili bilgiyi aşağıdaki “Uzun dönem ikamet iznine karşı itiraz ve iptal davası” konu başlığı altında bulabilirsiniz.

Eğitim, sağlık, ülkesindeki zorunlu kamu hizmeti ya da görev gereği hariç olmak üzere kesintisiz bir yıldan fazla Türkiye dışında kalmaları nedeniyle uzun dönem oturum izni iptal edilen yabancılar, ikamet iznini tekrar almak için başvuru yapabilirler.

Başvurular; yurt dışında konsolosluklara, yurt içinde ise yabancının bulunduğun ildeki valiliğe bizzat ya da Göç İdaresi Genel Müdürlüğü sitesindeki e-ikamet sistemi üzerinden yapılabilir. Bu başvurular, öncelikli olarak değerlendirilmekte ve en geç 1 ay içerisinde sonuçlandırılmaktadır. Ayrıca bu başvurularda kesintisiz sekiz yıl ikamet etme şartı aranmamaktadır.

Tekrar uzun dönem oturum izni alma başvurusunda dikkat edilen kıstaslar:

• Türkiye’de yerleşme amacıyla kalma iradesi
• Taşınmaz malvarlığı
• Türkiye’de yakınlarının bulunup bulunmadığı
• Aktif iş ve çalışma ilişkileri
• Türkiye ile olan sosyal, ekonomik ve kültürel bağlardır.

Uzun Dönem İkamet İzninin İptaline Karşı İtiraz Ve İptal Davası

Türkiye’deki uzun dönem oturum izninin iptaline karşı itiraz ve iptal davası süreci, genel olarak Türk Göç Kanunu ve ilgili mevzuata dayanmaktadır. İşte Türkiye’de uzun dönem oturum izninin iptaline karşı itiraz ve iptal davası hakkında genel bilgiler:

• İtiraz Süreci:

Uzun dönem oturum izninin iptal edilmesine karşı itiraz etmek için, iptal kararının tebliğ edildiği tarihten itibaren 30 gün içinde İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne itiraz edilmesi gerekmektedir. İtiraz, genellikle belirli bir form doldurularak yapılır ve iptalin gerekçeleri belirtilir.

• İptal Davası:

İtirazın reddedilmesi veya ikamet izninin hala iptal edilmesi durumunda, bireyler iptal kararına karşı idari dava açabilirler. İdari dava, genellikle iptal kararının verildiği İdare Mahkemesi’ne başvuru yapılmasıyla başlar. İptal davası sürecinde, davacı genellikle avukatla birlikte hareket etmelidir.

• Kanıtlar ve Belgeler:

İtiraz ve dava sürecinde, bireylerin genellikle iptalin haksız olduğunu kanıtlayacak belgeler ve deliller sunmaları gerekmektedir. Örneğin, ikamet izninin iptal gerekçesiyle ilgili yanlış anlaşılma veya yanlış bilgi olduğunu gösteren belgeler sunulabilir.

• Dava Sonucu:

İptal davası sonucunda mahkeme, iptal kararının hukuka uygun olup olmadığına karar verir. Mahkeme, iptal kararını onaylayabilir veya iptali iptal edebilir. Karar, mahkemenin delilleri ve yasal dayanakları dikkate alarak verilir.

Son olarak, uzun dönem oturum izninin iptali durumunda hukuki süreçlerin karmaşıklığı ve sonuçlarının ciddiyeti göz önünde bulundurulmalı ve profesyonel hukuki destek alınmalıdır. Bu süreçte bir avukatın rehberliği, sürecin daha etkili ve adil bir şekilde yürütülmesine yardımcı olabilir.

Uzun Dönem İkamet İzni Süresiz Çalışma İzni

Türkiye’de uzun dönem oturum izni veya en az sekiz yıl kanuni çalışma izni olan yabancılar süresiz çalışma iznine başvurabilir. Bu noktada süresiz çalışma iznine sahip olan yabancı, uzun dönem oturma izninin sağladığı tüm haklardan yararlanır.

Ayrıca bakınız: Türkiye’de Çalışma İzni İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Uzun Dönem İkamet İzni Ne Kadar Süreyle Verilir?

Uzun dönem oturum izni, başvurusu kabul edilen yabancıya süresiz olarak verilir. Bu nedenle uzun dönem oturma izni verildikten sonra herhangi bir uzatma işlemi gerekmeden yabancı, Türkiye’de istediği kadar ikamet edebilecektir.

Uzun Dönem İkamet İzni Ne Kadar Sürede Çıkar?

Uzun dönem oturum izni, başvuru yapıldıktan sonra yaklaşık bir ay içerisinde çıkmaktadır. Ancak başvuru sonuçlanma süresi genellikle başvuru yoğunluğuna ve yetkililerin iş yüküne bağlıdır. Ancak belirtmek gerekir ki uzun dönem oturum izni başvurusu onaylanıp uzun dönem oturma izin belgesi sahibi olan yabancılar, bu belgenin teslim edilmesi tarihinden itibaren en geç yirmi iş günü içerisinde adres kayıt sistemine kayıt yaptırmak zorundadırlar.

Uzun Dönem İkamet İzni İle Vatandaşlık Alınabilir Mi?

Türk vatandaşlığını sonradan kazanmak isteyen yabancı kişi, başvuru tarihinden geriye doğru Türkiye’de kesintisiz 5 yıl ikamet etmelidir. Dolayısıyla uzun dönem oturma izni sahipleri kesintisiz 5 sene Türkiye’de ikamet ettiği takdirde Türk vatandaşlığına hak kazanabilecektir. Burada kesintisiz ikamet etmeden kastedilen, yabancı kişinin başvuru için aranan 5 yıllık süre içerisinde 12 aydan fazla sürede yurt dışında bulunmaması gerektiğidir. Aksi halde 5 yıllık kesintisiz ikamet etme şartı sağlanamaz, dolayısıyla yabancının vatandaşlık başvuru reddedilir. Bununla birlikte, uzun dönem oturum izni ile vatandaşlık alınabilmesi için şu şartların da sağlanması gerekir:

• Ergin ve ayırt etme gücüne sahip olmak,
• Türkiye’de yerleşmeye karar verdiğini; Türkiye’de taşınmaz mal edinmek, iş kurmak, yatırım yapmak, ticaret ve iş merkezini Türkiye’ye nakletmek, çalışma iznine tabi olarak bir iş yerinde çalışmak gibi davranışlarla teyit etmiş olmak veya Türk vatandaşı ile evlenmek, ailece müracaat etmek, daha önce Türk vatandaşlığını kazanmış olan ana, baba, kardeş ya da çocuk sahibi olmak veya eğitimini Türkiye’de tamamlamak,
• Genel sağlık bakımından tehlike teşkil eden bir hastalığı bulunmamak,
• Toplum içinde birlikte yaşamanın gerektirdiği sorumluluk duygusu ile davranarak iyi ahlak sahibi olduğunu göstermek, davranışları ile çevresine güven vermek, toplumca hoş karşılanmayan ve toplum değerlerine aykırı kötü alışkanlığı bulunmamak,
• Toplumsal yaşama uyum sağlayabilecek düzeyde Türkçe konuşabilmek,
• Türkiye’de kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin geçimini sağlayacak gelire veya mesleğe sahip olmak,
• Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak.

Türk vatandaşlığı ile ilgili detaylı bilgiye “Vatandaşlık Başvurusu Nasıl Yapılır?” başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.

SIKÇA SORULAN SORULAR