Yurtdışında Verilen Yabancı Mahkemenin Boşanma Kararının Türkiye’de Nasıl Tanınır ve Türkiye’de Nasıl Uygulanır?
Yurt dışında boşanmanın Türkiye’de tanınması için Türk mahkemelerinin vereceği tanıma ve tenfiz kararına ihtiyaç olmaktadır. Yani, yurt dışında boşanmanın Türkiye’de tanınması için tanıma tenfiz davasının açılması gereklidir. Ancak, 2018 yılında Nüfus Hizmetleri Kanunu’na 27/A maddesi eklenerek birtakım yeni düzenlemeler getirilmiştir.
Nüfus Hizmetleri Kanununun 27. Maddesine 690 sayılı KHK ile eklenen 27/A maddesine göre yabancı ülke adlî veya idarî makamlarınca verilen boşanma kararları, kanunda ve yönetmelikte belirtilen şartları taşımaları halinde nüfus müdürlüklerince, nüfus kütüğüne tescil edilebilecektir. Bu hükümle beraber yurt dışında boşanmanın Türkiye’de tanınması için tanınma davası açılmasına gerek olmayacak bir düzenleme getirilmiştir. Yeni düzenleme sonucunda yurt dışında boşanmanın Türkiye’de tanınması Nüfus Müdürlüklerince nüfus kütüğüne tescil edilerek gerçekleşecektir.
Yurt Dışındaki Boşanmanın Türkiye’de Tanınması Yöntemleri Nelerdir?
Yurt dışında verilen mahkeme kararlarının Türkiye’de tanınması için Türk mahkemelerinin vereceği tanıma ve tenfiz kararına ihtiyaç olmaktadır. 2018 yılına kadar yurt dışında boşanmanın Türkiye’de tanınması için tanıma tenfiz davasının açılması gerekliydi. Ancak, 2018 yılında Nüfus Hizmetleri Kanunu’na 27/A maddesi eklenmiştir. Nüfus Hizmetleri Kanununun 27. Maddesine 690 sayılı KHK ile eklenen 27/A maddesine göre yabancı ülke adlî veya idarî makamlarınca verilen boşanma kararları, kanunda ve yönetmelikte belirtilen şartları taşımaları halinde nüfus müdürlüklerince, nüfus kütüğüne tescil edilebilecektir. Dolayısı ile yurt dışında boşanmanın Türkiye’de tanınmasının yöntemi artık nüfus müdürlükleri aracılığı ile olacaktır.
Yurt Dışı Boşanma Kararının Nüfus Müdürlüğüne Tescili İle Boşanma Şartları Nelerdir?
Yurt dışı boşanma kararının Nüfus Müdürlüğüne tescili ile boşanmanın gerçekleşebilmesi için gereken şartlar şunlardır:
1. Yurt dışında verilen karar, verilen devletin kanunlarının yetkilendirmiş olduğu makam tarafından verilmiş olmalı,
2. Yurt dışındaki ülkede boşanma kararının kesinleşmiş olmalı,
3. Bu karar Türkiye’deki kamu düzenine aykırı olmamalı,
4. Aşağıdaki belgelerin de ibraz edilmesi gerekir;
· Başvuru Formu,
· İlgili kararın aslı ile Apostil şerhli Türkçe tercümesi,
· Kesinleşme şerh yok ise kararın verildiği ülke kanunlarına göre kesinleştiğine dair belge ile Apostil şerhi tatbik edilerek onaylanmış Türkçe tercümesi,
· Kimlik ya da pasaport fotokopileri,
· Vekil aracılığı ile yapılacak müracaatlarda noter tarafından düzenlenen özel vekaletname,
· Yabancı ülke adlî veya idarî makamlarınca verilen kararlarla ilgili daha önce Türk mahkemelerinde açılmış ve halen görülmekte olan dava dosyası bilgileri ile varsa kararların daha önce Türk mahkemelerince kesin hükme bağlanmış olduğuna ilişkin mahkeme kararının aslı veya fotokopisi ya da Türk mahkemelerinde halen devam eden bir dava veya tanımanın Türk mahkemelerince evvelce reddedildiğine dair karar bulunmadığı yönünde adli makamlardan alınmış olan belge.
Böylece, Nüfus Müdürlüğüne başvuru ile, yurt dışında boşanmanın Türkiye’de tanınması gerçekleşmiş olacaktır.
Eşin Türk Vatandaşı Olması Halinde Boşanmanın Türkiye’de Tanınması Nasıl Yapılır?
Yurt dışında verilen mahkeme kararlarının Türkiye’de tanınması için Türk mahkemelerinin vereceği tanıma ve tenfiz kararına ihtiyaç olmaktadır. 2018 yılına kadar yurt dışında gerçekleşen boşanmanın da Türkiye’de tanınması için tanıma tenfiz davasının açılması gerekliydi. Ancak, 2018 yılında Nüfus Hizmetleri Kanunu’na 27/A maddesi eklenmiştir.
Nüfus Hizmetleri Kanununun 27. Maddesine 690 sayılı KHK ile eklenen 27/A maddesine göre yabancı ülke adlî veya idarî makamlarınca verilen boşanma kararları, kanunda ve yönetmelikte belirtilen şartları taşımaları halinde nüfus müdürlüklerince, nüfus kütüğüne tescil edilebilecektir.
Dolayısı ile yurt dışındaki eşin Türk Vatandaşı olması halinde de boşanmanın Türkiye’de tanınmasının yöntemi Nüfus Müdürlükleri yardımıyla olacaktır. Kişi Nüfus Müdürlüğü’ne gerekli evraklarla giderek yurt dışında boşanmanın Türkiye’de tanınmasını sağlamış olur.
Eşin Yabancı Olması Halinde Boşanmanın Türkiye’de Tanınması Nasıl Yapılır?
Yabancı mahkeme tarafından verilen boşanma kararının Türkiye’de tanınması ve tenfizi Nüfus Müdürlükleri veya yurtdışında Türk dış temsilciliği (Büyükelçilik veya Konsolosluk) veya mahkemelerce yapılacak işlemler yolu ile mümkündür. 2018 yılına kadar yurt dışında boşanmanın Türkiye’de tanınması için tanıma tenfiz davasının açılması gerekliydi. Ancak, 2018 yılında Nüfus Hizmetleri Kanunu’na 27/A maddesi eklenmiştir. Nüfus Hizmetleri Kanununun 27. Maddesine 690 sayılı KHK ile eklenen 27/A maddesine göre yabancı ülke adlî veya idarî makamlarınca verilen boşanma kararları, kanunda ve yönetmelikte belirtilen şartları taşımaları halinde nüfus müdürlüklerince, nüfus kütüğüne tescil edilebilecektir. Dolayısı ile yabancı olması halinde de boşanmanın Türkiye’de tanınmasının yöntemi Nüfus Müdürlükleri yardımıyla olacaktır.
Bununla birlikte 2021 yılında yapılan son kanun değişikliği ile birlikte, boşanılan kişi bir yabancı ülke vatandaşı is, tek taraflı başvuru ile boşanma geçerli olacaktır. Yani tek taraflı başvuru ile yurt dışında boşanmanın Türkiye’de tanınması geçerli olacaktır.
Boşanma Kararının Türkiye’de Geçerli Olması İçin Yapılması Gerekenler Nelerdir?
Yurt dışında verilen mahkeme kararlarının Türkiye’de tanınması için Türk mahkemelerinin vereceği tanıma ve tenfiz kararına ihtiyaç olmaktadır. 2018 yılına kadar yurt dışında boşanmanın Türkiye’de tanınması için tanıma tenfiz davasının açılması gerekliydi. Ancak, 2018 yılında Nüfus Hizmetleri Kanunu’na 27/A maddesi eklenmiştir. Nüfus Hizmetleri Kanununun 27. Maddesine 690 sayılı KHK ile eklenen 27/A maddesine göre yabancı ülke adlî veya idarî makamlarınca verilen boşanma kararları, kanunda ve yönetmelikte belirtilen şartları taşımaları halinde Nüfus Müdürlüklerince, nüfus kütüğüne tescil edilebilecektir. Bu nedenle yurt dışında boşanmanın Türkiye’de tanınması için aşağıdaki gerekli evraklarla beraber Nüfus Müdürlüğüne gidilmesi gerekecektir:
· Başvuru Formu,
· İlgili kararın aslı ile Apostil şerhli Türkçe tercümesi,
· Kesinleşme şerh yok ise kararın verildiği ülke kanunlarına göre kesinleştiğine dair belge ile Apostil şerhi tatbik edilerek onaylanmış Türkçe tercümesi,
· Kimlik ya da pasaport fotokopileri,
· Vekil aracılığı ile yapılacak müracaatlarda noter tarafından düzenlenen özel vekaletname,
· Yabancı ülke adlî veya idarî makamlarınca verilen kararlarla ilgili daha önce Türk mahkemelerinde açılmış ve halen görülmekte olan dava dosyası bilgileri ile varsa kararların daha önce Türk mahkemelerince kesin hükme bağlanmış olduğuna ilişkin mahkeme kararının aslı veya fotokopisi ya da Türk mahkemelerinde halen devam eden bir dava yahut tanımanın Türk mahkemelerince evvelce reddedildiğine dair karar bulunmadığı yönünde adli makamlardan alınmış olan belge.
Böylece yurt dışında boşanmanın Türkiye’de tanınması gerçekleşmiş olacaktır.
Yurt Dışında Boşanma Kararının Nüfusa Tescili İçin Gerekli Belgeler
Yurt dışında boşanma kararının nüfusa tescili için gereken belgeler aşağıdaki gibidir:
· Başvuru Formu,
· İlgili kararın aslı ile Apostil şerhli Türkçe tercümesi,
· Kesinleşme şerh yok ise kararın verildiği ülke kanunlarına göre kesinleştiğine dair belge ile Apostil şerhi tatbik edilerek onaylanmış Türkçe tercümesi,
· Kimlik ya da pasaport fotokopileri,
· Vekil aracılığı ile yapılacak müracaatlarda noter tarafından düzenlenen özel vekaletname,
· Yabancı ülke adlî veya idarî makamlarınca verilen kararlarla ilgili daha önce Türk mahkemelerinde açılmış ve halen görülmekte olan dava dosyası bilgileri ile varsa kararların daha önce Türk mahkemelerince kesin hükme bağlanmış olduğuna ilişkin mahkeme kararının aslı veya fotokopisi ya da Türk mahkemelerinde halen devam eden bir dava yahut tanımanın Türk mahkemelerince evvelce reddedildiğine dair karar bulunmadığı yönünde adli makamlardan alınmış olan belge.
Nüfus Müdürlüğüne Boşanmanın Tescili Başvurusunu Kimler Yapabilir?
Nüfus müdürlüğüne boşanmanın tescili başvurusunu sadece Türk vatandaşları yapabilmektedir. Bu nedenle boşanan taraflardan Türk vatandaşlığına sahip olanın boşanmanın tescili başvurusunu Nüfus Müdürlüğü’ne yapması gerekecektir. Böylece yurt dışında boşanmanın Türkiye’de tanınması gerçekleşmiş olacaktır.
Konsoloslukta Boşanma İşlemleri
Nüfus Hizmetleri Kanununun 27. Maddesine 690 sayılı KHK ile eklenen 27/A maddesine göre yabancı ülke adlî veya idarî makamlarınca verilen boşanma kararları, kanunda ve yönetmelikte belirtilen şartları taşımaları halinde nüfus müdürlüklerince, nüfus kütüğüne tescil edilebilecektir. Bunun için konsoloslukta aşağıdaki işlemlerin yapılaması gerekir:
1. Konsolosluktan “Nüfus” başlığı altında randevu alınması gerekir.
2. Konsolosluğa giderken yabancı boşanma ve bu kararın noter onaylı yeminli tercümesi gerekmektedir.
3. Bu şekilde konsolosluk tarafından hazırlanacak forma her iki eşin de imzasını atması halinde boşanma Türkiye’de geçerli hale gelecektir. Bununla birlikte 2021 yılında yapılan son kanun değişikliği ile, eğer boşandığınız kişi bir yabancı ülke vatandaşı ise tek taraflı başvuru yapılarak boşanmanın tanınması mümkün olacaktır.
Böylece, Nüfus Müdürlüğüne başvuru ile, yurt dışında boşanmanın Türkiye’de tanınması gerçekleşmiş olacaktır.
Yurt Dışında Boşananlar Türkiye’ye Gelmeden Türkiye’de Boşanabilir Mi?
Evet, yurt dışında boşanan kişi Türkiye’ye gelmeden Türkiye’de boşanabilir. Zira, konsolosluklara başvurularak bu işlemler gerçekleştirilebilmektedir. Nüfus Hizmetleri Kanununun 27. Maddesine 690 sayılı KHK ile eklenen 27/A maddesine göre yabancı ülke adlî veya idarî makamlarınca verilen boşanma kararları, kanunda ve yönetmelikte belirtilen şartları taşımaları halinde nüfus müdürlüklerince, nüfus kütüğüne tescil edilebilecektir. Bunun için konsoloslukta birtakım işlemlerin yapılması lazımdır. Ayrıca bunun için gerekli işlemlerin yapılması için bir avukat aracılığı ile bu dava yürütülecekse o halde de Türkiye’ye gelmeye gerek yoktur.
Nüfus Müdürlüğüne Boşanma Davasının Tescili Başvurusunun Kabulü Ve Reddi
Yurt dışında verilen mahkeme kararlarının Türkiye’de tanınması için Türk mahkemelerinin vereceği tanıma ve tenfiz kararına ihtiyaç olmaktadır. 2018 yılına kadar yurt dışında boşanmanın Türkiye’de tanınması için tanıma tenfiz davasının açılması gerekliydi. Nüfus Hizmetleri Kanununun 27. Maddesine 690 sayılı KHK ile eklenen 27/A maddesine göre yabancı ülke adlî veya idarî makamlarınca verilen boşanma kararları, kanunda ve yönetmelikte belirtilen şartları taşımaları halinde nüfus müdürlüklerince, nüfus kütüğüne tescil edilebilecektir. Dolayısı ile yurt dışındaki boşanmanın Türkiye’de tanınmasının yöntemi Nüfus Müdürlükleri yardımıyla olacaktır.
Nüfus müdürlüğü gerekli evrakların getirilmiş olduğunu tespit ettiği ve diğer koşulların da sağlandığını tespit ettiği takdirde boşanma davasının tescili başvurusunu kabul edecektir. Böylece yurt dışında boşanmanın Türkiye’de tanınması gerçekleşmiş olacaktır.
Ancak, evrakların doğru şekilde getirilememiş olması ve koşulların gerçekleşmemiş olması durumunda boşanma davasının tescili başvurusu reddedilecektir. Bu halde ise yurt dışında boşanmanın Türkiye’de tanınması sağlanamamış olur.
Boşanmaya İlişkin Tanıma ve Tenfiz Davası Nedir?
Tanıma ve tenfiz davaları, yabancı mahkemelerde verilmiş olan boşanma kararlarının Türkiye’de geçerli hale gelmesi için açılan hukuki süreçlerdir. Bu davalar, yabancı bir ülkede boşanan kişilerin, boşanma kararlarını Türkiye’de resmi olarak tanıtmak ve hukuki sonuçlarını geçerli kılmak amacıyla gereklidir. Özellikle çiftlerin hukuki işlemleri (yeniden evlenme, mal paylaşımı vb.) ve nüfus kayıtlarının güncellenmesi açısından önem taşır.
1. Tanıma Davası
Tanıma davası, yabancı mahkemede verilen boşanma kararının Türkiye’de kesin hüküm olarak tanınmasını sağlar. Yani, yabancı bir ülkede boşanmış olan bireylerin bu boşanma kararının Türkiye’de de geçerli olabilmesi için mahkemede tanınması gerekmektedir. Tanıma davası sonucunda, boşanma kararı Türkiye’deki resmi kayıtlar için geçerli hale gelir, ancak maddi ve icra edilebilir sonuçlar doğurmaz (örneğin nafaka veya tazminat gibi).
2. Tenfiz Davası
Tenfiz davası ise, yabancı mahkemede verilen boşanma kararının icra edilebilir hale gelmesini sağlar. Tenfiz kararı, yalnızca boşanmanın tanınmasını değil, aynı zamanda nafaka, mal paylaşımı, tazminat gibi maddi hükümlerin Türkiye’de uygulanabilir olmasını sağlar. Tenfiz davası, tanıma davasından farklı olarak, yabancı mahkeme kararının Türkiye’de icrası ve hukuki sonuçlarının fiili olarak hayata geçirilmesi amacıyla açılır.
Hukuki yararı bulunan herkes kararın tenfizi talebinde bulunabilir. Tenfiz istemine ilişkin hazırlanacak dilekçede kararın verildiği devlet ve mahkemesi, karar numarası, kararın özetine ilişkin bilgiler yer almalıdır. Bu hususta görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi’dir. Yetkili mahkeme ise kişinin Türkiye’deki yerleşim yeri mahkemesidir.
Nafaka, Velayet Gibi Hususlara İlişkin Kararlar İçin Türk Mahkemelerine Başvuru Şartı
Yukarıda yer verdiğimiz Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 23/A maddesi sayesinde, yabancı bir mahkemenin veya idari makamın verdiği boşanma, evliliğin iptali, evliliğin butlanı ve evliliğin mevcut olup olmadığının tespitine ilişkin kararların, Türk mahkemelerinde tanıma davası açılmasına gerek kalmaksızın, yukarıda yer verdiğimiz prosedür uygulanarak kişilerin nüfus kütüklerine tescili artık mümkündür.
Yabancı mahkeme veya idari makamların, nafaka ve velayet gibi hususlara ilişkin tenfiz hükümleri yani icra kabiliyeti olan hükümler içeren kararları için, yine Türk Mahkemeleri’ne başvuru yapılması gerekecektir.
Tanıma ve Tenfizin Gerekliliği
Yabancı mahkemenin verdiği boşanma kararı Türk mahkemelerinde tanımadıkça, taraflar Türkiye’de boşanmış sayılmazlar.
Bu durumda, evlilik birliği Türkiye’de devam ediyor göründüğünden, tarafların yeniden evlenmesi de mümkün değildir. Kişiler Türk vatandaşlığından çıkıp başka ülke vatandaşlığına geçseler bile, tekrar evlilik yapmak istediklerinde sorun yaşayacaklardır. Çünkü Türkiye’de halen evli görünmektedirler.
Türk mahkemeleri tarafından hakkında tanıma ve tenfiz kararı verilmeyen yabancı mahkeme kararları, Türkiye’de icrai nitelik kazanamaz.
Türkiye´deki mahkeme tanıma ve tenfiz davalarında neleri dikkate alır?
Tanıma davasında hakim, yabancı mahkeme tarafından verilmiş boşanma kararında yer alan boşanmaya dair konuları tekrar ele alıp yargılama yapmaz. Yani boşanmanın esası hakkında bir karar vermez.
Vatandaşlarımız özellikle bu konuda tereddüt etmektedirler. Velayet, nafaka, mal paylaşımı gibi konular tenfiz davasını incelemekte olan Türk Mahkemesi tarafından tekrar ele alınmamaktadır.
Tanıma Ve Tenfize İlişkin Türk Mevzuatı
Yabancı mahkeme ilamlarının tanınması ve tenfizi, hukukumuzda 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanunda (MÖHUK) düzenlenmiştir:
Tenfiz Kararı
Madde 50
(1) Yabancı mahkemelerden hukuk davalarına ilişkin olarak verilmiş ve o devlet kanunlarına göre kesinleşmiş bulunan ilâmların Türkiye’de icra olunabilmesi yetkili Türk mahkemesi tarafından tenfiz kararı verilmesine bağlıdır.
(2) Yabancı mahkemelerin ceza ilâmlarında yer alan kişisel haklarla ilgili hükümler hakkında da tenfiz kararı istenebilir.
Görev ve Yetki
Madde 51
(1) Tenfiz kararları hakkında görevli mahkeme asliye mahkemesidir.
(2) Bu kararlar kendisine karşı tenfiz istenen kişinin Türkiye’deki yerleşim yeri, yoksa sâkin olduğu yer mahkemesinden, Türkiye’de yerleşim yeri veya sâkin olduğu bir yer mevcut değilse Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinden birinden istenebilir.
Tenfiz İstemi
Madde 52
(1) Kararın tenfiz edilmesinde hukukî yararı bulunan herkes tenfiz isteminde bulunabilir. Tenfiz istemi dilekçe ile olur. Dilekçeye karşı tarafın sayısı kadar örnek eklenir. Dilekçede aşağıdaki hususlar yer alır:
a) Tenfiz isteyenle, karşı tarafın ve varsa kanunî temsilci ve vekillerinin ad, soyad ve adresleri.
b) Tenfiz konusu hükmün hangi devlet mahkemesinden verilmiş olduğu ve mahkemenin adı ile ilâmın tarih ve numarası ve hükmün özeti.
c) Tenfiz, hükmün bir kısmı hakkında isteniyorsa bunun hangi kısım olduğu.
Dilekçeye Eklenecek Belgeler
Madde 53
(1) Tenfiz dilekçesine aşağıdaki belgeler eklenir:
a) Yabancı mahkeme ilâmının o ülke makamlarınca usulen onanmış aslı veya ilâmı veren yargı organı tarafından onanmış örneği ve onanmış tercümesi.
b) İlâmın kesinleştiğini gösteren ve o ülke makamlarınca usulen onanmış yazı veya belge ile onanmış tercümesi.
Tenfiz Şartları
Madde 54
(1) Yetkili mahkeme tenfiz kararını aşağıdaki şartlar dâhilinde verir:
a) Türkiye Cumhuriyeti ile ilâmın verildiği devlet arasında karşılıklılık esasına dayanan bir anlaşma yahut o devlette Türk mahkemelerinden verilmiş ilâmların tenfizini mümkün kılan bir kanun hükmünün veya fiilî uygulamanın bulunması.
b) İlâmın, Türk mahkemelerinin münhasır yetkisine girmeyen bir konuda verilmiş olması veya davalının itiraz etmesi şartıyla ilâmın, dava konusu veya taraflarla gerçek bir ilişkisi bulunmadığı hâlde kendisine yetki tanıyan bir devlet mahkemesince verilmiş olmaması.
c) Hükmün kamu düzenine açıkça aykırı bulunmaması.
ç) O yer kanunları uyarınca, kendisine karşı tenfiz istenen kişinin hükmü veren mahkemeye usulüne uygun bir şekilde çağrılmamış veya o mahkemede temsil edilmemiş yahut bu kanunlara aykırı bir şekilde gıyabında veya yokluğunda hüküm verilmiş ve bu kişinin yukarıdaki hususlardan birine dayanarak tenfiz istemine karşı Türk mahkemesine itiraz etmemiş olması.
Hukuki Desteğin Önemi
Yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizi gibi karmaşık hukuki süreçler, yalnızca hukuki bilgi ve tecrübeyle yönetilebilecek hassasiyetler içerir. Güneş & Güneş Hukuk Bürosu olarak, Başta Türkçe, İngilizce, Rusça, Almanca, Hollandaca ve Ukraynaca dillerinde hizmet veriyor, bu süreçte müvekkillerimizin haklarını en etkin şekilde koruyabilmek adına geniş bir bilgi birikimine ve 25 yıllık tecrübeye sahibiz. Her bir davayı titizlikle değerlendirip, süreci başından sonuna kadar yakından takip ederek, müvekkillerimizin ulusal ve uluslararası hukuki güvenliğini temin ediyoruz. Profesyonel ekibimiz ve disiplinli çalışma anlayışımızla, tanıma ve tenfiz süreçlerinde en doğru sonuçlara ulaşmanız için yanınızdayız.
